حضانت فرزند یکی از چالش هایی است به دنبال طلاق ممکن است به وجود بیاید. نگهداری و مراقبت از فرزندان در طول زندگی مشترک جزء مهم ترین وظایف پدر و مادر محسوب می گردد. اما پس از طلاق و جدایی پدر و مادر بسیار حائز اهمیت است که سرپرستی و نگهداری از کودکان به چه شکلی ادامه داشته باشد. قانونگذار ایران حمایت های ویژه ای به این منظور در نظر گرفته است تا به بهترین شکل، حافظ حقوق کودک باشد. در ادامه با ما همراه باشید.

 حضانت فرزند به چه معناست؟

واژه ی حضانت به معنای پرورش و نگهداری کودک می باشد و تمامی ابعاد جسمی و روحی و پرورشی کودک را در بر می گیرد. قبل از هر چیزی متذکر می شویم که واژه ی حضانت با مفهوم ولایت متفاوت است. حضانت فرزند به شرایطی اشاره می کند که پدر و مادر از یکدیگر طلاق گرفته اند و نگهداری و مراقب از فرزند یا فرزندان به یکی از آنها واگذار می گردد.

بدیهی است که چنین امری می تواند محل کشمکش های بسیار زیادی میان والدین باشد. از این رو قانون مدنی ایران با رویکرد شرعی به موضوع حضانت فرزند پرداخته است.

حضانت فرزند دختر تا سن 7 سالگی با مادر است و پس از آن تا سن 9 سالگی با پدر می باشد. دختران پس از رسیدن به سن بلوغ می توانند برای ادامه ی زندگی خود یکی از والدین را انتخاب نمایند که با او زندگی کنند.

حضانت فرزند پسر تا سن 7 سالگی بر عهده ی مادر می باشد. پس از رسیدن به سن 7 سالگی حضانت فرزندان پسر با پدر خواهد بود و تا سن بلوغ، یعنی 15 ساگی ادامه دارد. پسران پس از رسیدن به سن 15 سالگی می توانند برای ادامه ی زندگی خود یکی از والدین را انتخاب نمایند.

حضانت فرزند در عین حال که جزء حقوق والدین به حساب می آید، نوعی تکلیف نیز برای آنها شناخته می شود. به این معنا که هم قابل مطالبه است و هم الزامی بودن آن مطرح می باشد.

قانون پاره ای موارد را به عنوان شرایط حضانت فرزند در نظر گرفته است که به شرح زیر می باشد:

• عقل
• توانایی عملی
• بلوغ
• اسلام
• شایستگی و صلحیت اخلاقی
• عدم ابتلا به امراض واگیردار
• عدم ازدواج مجدد

خاطر نشان می کنید که برای والد سرپرست کودک بایستی تمامی این شرایط برای دادگاه احراز گردد و در صورت عدم احراز هر یک از موارد بالا، حضانت فرزند منتفی خواهد بود. اما حق ملاقات فرزند کماکان پابرجاست.

مدارک مورد نیاز برای حضانت فرزند

• شناسنامه والد متقاضی
• کارت ملی والد متقاضی
• سند طلاق
• ارائه ی رونوشت توافقات دوجانبه در طلاق توافقی

سلب حضانت فرزند

سلب حضانت فرزند و تغییر حضانت فرزند در شرایط خاصی متصور است. هرگاه در اثر بی احتیاطی، عدم مواظبت کافی و هرگونه انحطاط اخلاقی والد سرپرست، سلامتی کودک در معرض خطری جدی قرار گرفته باشد، امکان سلب حضانت فرزند وجود دارد. در چنین شرایطی دادگاه می تواند با تقاضای والد مقابل، نزدیکان، بستگان، قیم و یا با دستور مراجع صالح قضایی نحوه ی حضانت فرزند را مشخص کرده و تصمیمات قانونی لازم را در این زمینه اخذ کند. به طور کلی هر گاه یکی از والدین و یا خویشاوندان و نزدیکان کودک عدم صلاحیت اخلاقی والد سرپرست را نزد مراجع قضایی به اثبات برساند، می تواند حضانت فرزند را تغییر داد و از والد سرپرست سلب نمود.

از مهم ترین مواردی که تغییر حضانت فرزند و سلب آن را از سوی والد سرپرست کودک به همراه دارد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اعتیاد زیان‌آور به الکل، مصرف مواد مخدر، قمار
• ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
• اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
• سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق
• ازدواج مجدد مادر

در رابطه با ازدواج مجدد مادر متذکر می شویم که هرگاه مادر در طول دوران حضانت خود اقدام به ازدواج مجدد نماید، با تقاضای پدر، سلب حضانت فرزند امکانپذیر می باشد. اساسا حضانت فرزند از سوی مادر جزء یکی از حقوق مسلمه ی او شناخته می شود که قانون آن را به رسمیت شناخته است. اما در چنین مواردی صلاح کودک ارجحیت دارد و حق ملاقات فرزند برای مادر کماکان پابرجاست. به طوریکه در صورت ممانعت پدر از ملاقات کودک، مادر می تواند از طریق قانونی پیگیری های لازم را در این زمینه انجام دهد.

نحوه ی حضانت فرزند در طلاق توافقی

در رابطه با طلاق توافقی بایستی در نظر داشته باشید که این نوع از طلاق، امور مالی، حضانت فرزند و سایر موارد با توافق دوجانبه ی زوجین صورت می پذیرد و در مورد آن تصمیم گیری می شود. از آنجایی که چنین طلاق هایی معمولا به دور از کشمکش و اختلافات زن و مرد است، عمدتا شاهد توافق والدین در زمینه ی حضانت فرزند می باشیم. از این رو در صورتی که به دنبال طلاق توافقی حضانت فرزند کلا به پدر و یا مادر سپرده شود و یا هرگونه ترتیب دیگری برای این مسأله در نظر گرفته شود، مخالف قانون نبوده و امکانپذیر می باشد.

انواع حضانت فرزند

از نظر قانونی حضانت فرزند می تواند به اشکال گوناگونی صورت پذیرد. به طور کلی شرایط والدین پس از طلاق غیرقابل پیش بینی بوده و نمی توان یک وضعیت پایدار و ثابت را برای آن در نظر گرفت. فراموش نکنید طلاق یکی از مشکلاتیست که به دنبال خود می تواند چالش ها و مشکلات بیشماری به همراه داشته باشد. از این رو قانونگذار با دیدی وسیع تر به این موضوع پرداخته و انواع حضانت فرزند را به صورت زیر در نظر گرفته است.

حضانت دائم 

حضانت دائم در شرایطی تعریف می شود که با توافقات والدین و با با حکم دادگاه حضانت فرزند برای همیشه با یکی از والدین می باشد. در چنین شرایطی با رسیدن فرزند به سن 7 سالگی، حضانت او تغییر نمی کند.

حضانت موقت

در رابطه با حضانت موقت فرزند نکته ی مهم مقطعی بودن آن و مدت زمان کوتاه آن می باشد. حضانت موقت در شرایطی تعریف می شود که اختلافاتی میان والدین به وجود می آید و دادگاه طی یک حکم صادره، حضانت فرزند را برای مدت زمان کوتاهی به یکی از والدین و یا اقوام درجه یک واگذار می کند تا تکلیف حضانت کودک مشخص شود.

حضانت فرزند توسط وکیل خانواده

خانواده به عنوان یکی از ارزشمندترین نهاد های جامعه به حساب می آید و با ابعاد حقوقی گسترده ای همراه می باشد. بدیهی است که این آثار و تبعات حقوقی ناظر به تمامی ابعاد آن می باشد و حتی شرایط پس از طلاق را نیز در بر می گیرد. حضانت فرزند یکی از مهم ترین مواردیست که پس از طلاق مورد توجه قرار دارد و قانون ترتیب و نحوه ی آن را به طور دقیق مشخص نموده است.علی رغم وجود چنین قوانینی، همواره چالش ها و مسائل متعددی در این زمینه به چشم می خورد. عمده ی این مسائل همانند سایر دعاوی خانوده تخصصی بوده و گاها با پیچیدگی هایی همراه می باشند.

وکیل خانواده تخصصیست که در راستای دعاوی مرتبط با خانواده شکل گرفته و تمرکز اصلی او در این حوزه می باشد. حضور وکیل خانواده در بسیاری از پرونده ها و دعاوی خانوادگی نظیر حضانت فرزند می تواند به شکل مؤثری روند دادرسی را تسریع بخشیده و بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. ضمن اینکه با اشراف و تسلط کامل بر قوانین و مقررات این حوزه به شکل مؤثری می تواند از اطاله ی دادرسی پرونده ی شما جلوگیری نماید.

دکتر زهره وند با سال ها پژوهش و مطالعات مستمر و فعالیت متمادی در عرصه ی وکالت امور خانواده از سوابقی درخشان در این حوزه برخوردار می باشد و با تکیه بر دانش و تجارب ارزنده ی خود می تواند بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. دفتر حقوقی دکتر زهره وند در شمیرانات تهران واقع گردیده و با تیمی از وکلای توانمند و مجرب در زمینه ی امور خانواده آماده ی ارائه ی کلیه ی خدمات حقوقی تخصصی به شما هموطنان عزیز در داخل و خارج ایران می باشد.