الزام به تمکین زوجه در شرایطی صورت می پذیرد که زن بدون دلیل موجه و قانونی و علی رغم وجود شرایط لازم و کافی، از تمکین زوج امتناع می کند. بدیهی است که موضوع الزام به تمکین زوجه پس از وقوع عقد نکاح دائم و آغاز زندگی مشترک مطرح می گردد. بنابراین در رابطه با عقد نکاح موقت و سایر موارد به هیچ وجه قابل طرح نخواهد بود.

موضوع الزام به تمکین زوجه در رابطه با مسائل متعددی قابل طرح است و از جنبه های مختلفی می توان به آن پرداخت. به نظر شما این حق قانونی مهمی که قانون برای مردان در نظر گرفته است تحت چه شرایطی قابل اعمال می باشد و چه مواردی را شامل می گردد؟ در ادامه با ما همراه باشید.

الزام به تمکین زوجه از منظر قانون

قانونگذار ایران وظایف و تعهدات زیادی را برای زوجین در نظر گرفته است که به موجب جاری شدن صیغه ی عقد نکاح دائم آغاز می گردد. یکی از مهم ترین وظایفی که قانون و شرع برای زن در طول زندگی مشترک در نظر گرفته، تمکین از مرد می باشد. تمکین شامل تعاریف و مفاهیم متعددی است و به دو نوع تمکین عام و تمکین خاص در نظر گرفته می شود. متذکر می شویم که تمکین زوجه ارتباط مستقیمی با پرداخت نفقه ی او دارد. در صورت هرگونه عدم تمکین از سوی زوجه اعم از عام و خاص، مرد می تواند از پرداخت نفقه امتناع کند و از نظر قانونی زن نمی تواند شکایت خود را در این زمینه مطرح نماید.

الزام به تمکین زوجه راهکاریست که قانون برای مرد در نظر گرفته تا از این طریق بتواند الزام به تمکین زن خود را خواستار شود. چنانچه زن بدون داشتن دلایل موجه و قانونی از هرگونه تمکین عام و خاص در برابر شوهر خود خودداری کند، مرد می تواند از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی داخواست الزام به تمکین زوجه را تنظیم کند. پس از تشکیل پرونده و تعیین وقت رسیدگی زن بایستی در دادگاه حضور یابد و به سوالات قاضی پاسخ دهد.

در صورتی که زن برای عدم تمکین خود نتواند دلایل موجه و قانونی ارائه دهد حکم الزام به تمکین زوجه صادر می گردد. در صورت ارائه ی دفاعیات موجه و قانونی نمی توان الزام به تمکین زن را خواستار گردید.

انواع تمکین

در یک تعریف ساده تمکین عام به حسن معاشرت با شوهر، زندگی در محل مورد نظر او و اطاعت از شوهر در امور زندگی اشاره می کند. تمکین خاص موارد محدود تر و خاص تری را شامل می شود و صرفا به مسائل جنسی زندگی زناشویی می پردازد، به این معنا که زن بایستی از نظر جنسی در دسترس شوهر خود قرار داشته باشد.

در صورت هرگونه عدم تمکین عام یا خاص از سوی زن، قانون عنوان زن ناشزه را برای او در نظر گرفته است که با آثار و تبعات حقوقی مختلفی همراه است.

ترک منزل و سکونت بدون اجازه شوهر، عدم حسن معاشرت، عدم اطاعت از فرامین شوهر البته در حیطه ی قانون، عرف و شرع، عدم انجام رابطه ی زناشویی و ممانعت از آن می تواند از مهم ترین مصادیق عدم تمکین به حساب بیاید که برای مرد حق الزام به تمکین زوجه را به وجود می آورد.

الزام به تمکین زوجه در دوران عقد

در دوران عقد معمولا زن و مرد در یک منزل سکونت ندارند و به اصطلاح هنوز زندگی مشترک آنها به صورت رسمی آغاز نشده است. در چنین شرایطی الزام به تمکین زوجه کمی متفاوت بوده و به اوضاع و شرایط زندگی مرد بستگی دارد.

چنانچه در این دوران زن و مرد زیر یک سقف زندگی کنند و به اصطلاح زن در منزل شوهر خود سکونت داشته باشد الزام به تمکین زوجه امکانپذیر می باشد. همچنین تمکین خاص و برقراری رابطه ی زناشویی در این دوران می تواند دلیلی موجه برای مطرح کردن الزام به تمکین زوجه شناخته شود.

4 نکته ی مهم در رابطه با الزام به تمکین زوجه

• در صورت الزام به تمکین زوجه و عدم رعایت آن طلاق یکطرفه از جانب زن با دشواری های همراه می گردد.
• هرگاه زن صاحب حق مسکن باشد از نظر قانونی الزامی برای سکونت و زندگی در منزل شوهر ندارد و می تواند به صورت جداگانه و با اختیار خود مسکن مورد نظر خود را انتخاب نماید. بدیهی است در چنین شرایطی نمی توان الزام به تمکین زوجه را خواستار گردید.
• در رابطه با تمکین خاص عرف و شرع تعیین کننده است و فقط در محدوده ی آن می توان الزام به تمکین زن را خواستار گردید. الزام زن برای برقراری رابطه ی جنسی نامتعارف از نظر قانونی امکانپذیر نیست.
• عدم تمکین زن تعارضی با حق مطالبه مهریه ی او ندارد و زن در هر شرایطی می تواند مهریه ی خود را به صورت کامل مطالبه نماید.

حق حبس و ارتباط آن با الزام به تمکین زوجه

چنانچه عدم تمکین زوجه به استناد حق حبس زوجه باشد الزام به تمکین زوجه امکانپذیر نیست. حق حبس به این معناست که زن می تواند تا زمانی که مهریه ی خود را به صورت تمام و کمال دریافت نکرده از تمکین شوهر خود امتناع کند. در چنین شرایطی حق دریافت نفقه ی زن پابرجاست و در صورت تقسیط مهریه حق حبس تا زمان پرداخت آخرین قسط مهریه ادامه دارد .

حق حبس مختص عقد دائم بوده و شرط اصلی آن عدم انجام تمکین تز سوی زوجه می باشد. به عبارت دیگر در صورت انجام هرگونه تمکین عام و یا خاص از جانب زن حق حبس او ساقط می گردد برای مثال زندگی در منزل شوهر و یا انجام رابطه ی زناشویی مانع از اعمال حق حبس زن خواهد شد. در چنین شرایطی زن نمی تواند به حق حبس خود استناد کند و علاوه بر اینکه حقی برای دریافت نفقه ندارد می توان الزام به تمکین زوجه را نیز خواستار گردید.

الزام به تمکین زوجه از دیدگاه وکیل خانواده

مسأله ی الزام به تمکین زوجه با زور و اجبار و مجازات های قانونی همراه نیست. بلکه یکی از دعاوی خانواده شناخته می شود و صرفا یک تذکر قانونی است که در صورت عدم رعایت آن از جانب زن دادگاه حکم ازدواج مجدد مرد را صادر می نماید. ضمن اینکه با اثبات نشوز زن حق پرداخت نفقه ی او ساقط می گردد. البته حق طلاق مرد در چنین شرایطی پابرجاست و با پرداخت تمام و کمال مهریه ی زن می تواند برای طلاق خود اقدام نماید. هرچند ازدواج مجدد او در چنین شرایطی از نظر قانونی بلامانع خواهد بود.

به طور کلی دعاوی خانواده با آثار و احکام متفاوتی همراه هستند و قانونگذار تأکید ویژه ای در زمینه ی حفظ بنیان خانواده و توجه به حقوق زوجین دارد. از نظر قانونی و شرعی تمکین جزئی از حقوق زندگی مشترک زوجین به حساب می آید و تبعات حقوقی متعددی به همراه دارد. وکیل خانواده تخصصیست که در این راستا شکل گرفته و به صورت متمرکز و تخصصی در زمینه ی دعاوی خانواده فعالیت می کند. حضور وکیل خانواده در چنین شرایطی می تواند در جلوگیری از تضییع حقوق شما و صدور احکام منصفانه مؤثر باشد و ضمن تسلط کامل بر قوانین این حوزه می تواند روند دادرسی پرونده ی شما را تسریع بخشد.

دکتر زهره وند با سال ها مطالعات مستمر و فعالیت متمادی در عرصه ی وکالت دعاوی خانواده از سوابقی درخشان در این حوزه برخوردار می باشد و با تکیه بر دانش و سوابق درخشان خود می تواند بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. دفتر حقوقی دکتر زهره وند در شمیرانات تهران واقع گردیده و با تیمی از وکلای توانمند و متخصص در زمینه ی امور خانواده آماده ی ارائه ی کلیه ی خدمات حقوقی به شما هموطنان عزیز در داخل و خارج کشور می باشد.