خلع ید و تصرف عدوانی جزء مهم ترین دعاوی ملکی سال های اخیر به شمار می آیند. برخلاف باور عده ای از افراد، این دو دعوی تفاوت های مهمی با یکدیگر دارند و هر یک تعاریف حقوقی جداگانه ای را دارا می باشند. هر دو این موارد به نوعی تعرض علیه اموال و مالکیت افراد شناخته شده و در رابطه با اموال غیرمنقول مطرح می شوند.

مطالعات و بررسی های سال های اخیر نشان می دهد حجم انبوهی از پرونده های مراجع قضایی در رابطه با دعاوی ملکی شکل گرفته است. در بررسی علت این مسأله به چند نکته ی مهم خواهیم رسید که یکی از آنها عدم حضور وکیل ملکی متخصص در روند دادرسی پرونده است. از این رو ممکن است پرونده برای مدت زمانی طولانی در دادگستری بلاتکلیف بماند و این امر می تواند حقوق افراد را در معرض خطراتی جدی قرار دهد. در ادامه با ما همراه باشید.

 خلع ید به چه معناست؟

خلع ید یکی از دعاوی ملکی حقوقی به شمار می آید که در رابطه با اموال غیرمنقول مطرح می گردد. همانطور که می دانید اموال غیرمنقول قابل جابجایی نبوده و جابجایی آنها مستلزم خرابی و از بین رفتن می باشد. خانه، باغ، ملک،زمین و آپارتمان از مهم ترین مصادیق اموال غیرمنقول به حساب می آیند. تصور کنید شخصی بدون اجازه ی مالک و بدون مجوز قانونی وارد ملک دیگری شده و تصرفاتی را آغاز نموده است.

با توجه به اینه این تصرف غاصبانه و غیرقانونی می باشد مالک ملک می تواند از طریق اقامه ی دعوی خلع ید خواستار پایان دادن به تصرفات قانونی فرد متصرف گردد و ملک خود را باز پس گیرد.

مالکیت افراد از نظر قوانین ایران بسیار حائز اهمیت است و قانونگذار به کررات آن را مورد توجه قرار داده است. هرگونه تعدی و تجاوز به حریم خصوصی افراد که حق مالکیت آنها را خدشه دار نماید از نظر قانون جرم بوده و قابل پیگیری خواهد بود. دعاوی نظیر خلع ید و تصرف عدوانی نیز در همین راستا به وجود آمده اند تا مالکین و ذینفعان بتوانند مانع تصرفات غیرقانونی دیگران شوند.

خلع ید فط مختص املاک مفروز نیست و در مورد املاک مشاع نیز قابل طرح است. املاک مشاع به املکی اشاره می نماید که مالکیت آنها در اختیار بیش از یک نفر قرار داد و اصطلاحا به صورت شراکتی می باشد؛مانند املاک ورثه ای. در چنین شرایی هرگاه یکی از مالکین تصرفاتی بیشتر از حدود قانونی خود و بدون اجازه ی سایر شرکا در ملک مشاع انجام دهد، مصداقی از تصرفات غیرقانونی به حساب می آید. در این صورت سایر مالکین می توانند علیه او دعوی خلع ید را اقامه کنند.

در نظر داشته باشید که دعوی خلع ید فقط دارای وصف حقوقی می باشد و از جهت کیفری نمی تواند اقامه گردد.

نکته ی مهم : در دعوی خلع ید خواهان پرونده بایستی مالکیت خود را نسبت به ملک مورد نظر اثبات نموده و ادله و مدارک کافی را در این زمینه به دادگاه ارائه دهد.

تصرف عدوانی به چه معناست؟

بر اساس ماده ی 158 قانون آیین دادرسی مدنی تصرف عدوانی به معنای ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت وی مال غیرمنقولی را از تصرف او خارج نموده و تقاضای اعاده ی تصرف خود را نسبت به آن مال دارد. در واقع تصرف عدوانی بر مبنای قاعده ی ید شکل گرفته است و با توجه به تصرفات افراد تعریف می شود. تصرف عدوای مصادیق متعددی دارد، اما در یک مثال ساده تصور کنید فردی بدون اجازه ی مالک در ملک او سکونت دارد.

به نظر می رسد تصرف عدوانی در واقع نوعی خلع ید می باشد. اما بایستی بدانید که در دعاوی تصرف عدوانی نیازی به اثبات مالکیت ملک از سوی خواهان نمی باشد. به عبارت دیگر صرف اثبات کردن تصرفات سابق ملک از سوی خواهان پرونده کافیست. در حالی که برای دعاوی خلع ید خواهان پرونده بایستی برای اثبات مالکیت خویش اقدام نماید. متذکر می شویم اثبات مالکیت از طریق ادله ی اثبات مالکیت صورت می پذیرد.

تصرف عدوانی جزء دعاوی علیه اموال و مالکیت به شمار می آید و فقط مختص اموال غیرمنقول شناخته می شود. بنابراین برای اموال منقولی نظیر خودرو قابل طرح نخواهد بود.

از نظر قانونی تصرف عدوانی دارای دو وصف کیفری و حقوقی می باشد. در حالی که دعوی خلع ید فقط دارای جنبه ی حقوقی بوده و وصف کیفری برای آن متصور نیست. در جنبه ی کیفری تصرف عدوانی مجازات هایی نظیر حبس به چشم می خورد و ضروریست که سوءنیت مجرم برای دادگاه احراز گردد. اما در جنبه ی حقوقی تصرف عدوانی مجازات هایی نظیر حبس وجود ندارد و فقط به رفع تصرفات غیرقانونی حکم می دهند.

خلع ید و تصرف عدوانی از دیدگاه وکیل ملکی

هر یک از دعاوی خلع ید و تصرف عدوانی دارای آثار و تبعات حقوقی متعددی هستند. همانطور که متوجه شدید این دو دعوی دارای مفاهیمی جداگانه بوده و رویکرد های قانون نسبت به هر کدام متفاوت است. نکته ای که در این میان بسیار حائز اهمیت است، نقش وکیل ملکی در این دعاوی می باشد. خلع ید و تصرف عدوانی از دیدگاه وکیل ملکی جزء دعاوی به شمار می روند که با پیچیدگی ها و نکات حقوقی بسیار زیادی همراه هستند. از این رو اهمیت و لزوم حضور وکیل ملکی متخصص در این دعاوی بهتر و بیشتر نمایان می گردد.

همانطور که گفتیم خلع ید و تصرف عدوانی جزء دعاوی ملکی به شمار می روند و بنابراین دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعاوی دادگاه محل وقوع ملک می باشد. نکته ی مهم دیگری که بایستی متذکر شویم، با توجه به اینکه تصرف عدوانی دارای جنبه ی کیفری نیز می باشد، با ارائه ی شکوائیه آغاز می گردد و روند دادرسی آن کمی متفاوت است.

خلع ید و تصرف عدوانی به منظور حفظ حقوق افراد و جلوگیری از تضییع حقوق آنها ایجاد شده است. در واقع در بطن این دعاوی به وضوح می توان احترام به مالکیت افراد را که قانون بر آن تأکیده کرده مشاهده نمود. اما در کنار این حمایت های قانونی بایستی بدانید که روند دادرسی این دعاوی با چالش های بسیار فراوانی همراه می باشد.

نحوه ی ارائه ی لوایح و دفاعیات و اظهارات افراد در نتیجه ی نهایی و رأی مقتضی دادگاه بسیار تأثیرگذار بوده و گاها ممکن است پرونده با بحران هایی نظیر اطاله ی دادرسی نیز روبرو گردد. ضمن اینکه دایره ی وسیعی از قوانین و مقررات ملکی در زمینه ی این دعاوی وجود دارد که شاید کمتر کسی از آنها مطلع باشد.

دکتر زهره وند با سال ها فعالیت متمادی و مطالعات و پژوهش های مستمر در عرصه ی وکالت دعاوی ملکی از سوابقی ارزشمند در این زمینه برخوردار بوده و با تکیه بر تجارب ارزشمند خود می تواند بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. دفتر حقوقی دکتر زهره وند در شمیرانات تهران واقع گردیده و با تیمی از وکلای توانمند و مجرب در زمینه ی امور ملکی آماده ی ارائه ی کلیه ی خدمات حقوقی تخصصی به شما هموطنان عزیز در داخل و خارج ایران می باشد.