حضانت فرزند پس از فوت پدر بر عهده ی مادر می باشد و ترتیب آن را قانون مشخص کرده است. نگهداری و مراقبت از فرزندان در طول زندگی مشترک جزء مهم ترین وظایف پدر و مادر به حساب می آید. به دنبال طلاق و پس از جدایی والدین، قانون ترتیبات خاصی را برای نگهداری و به اصطلاح حضانت فرزند در نظر گرفته است که به موجب آن حضانت فرزند از سن خاصی به بعد و یا تحت شرایط خاصی با پدر است.

پس فوت پدر به خصوص فوت پدر در دورانی که حضانت فرزند بر عهده ی اوست، چالش های متعددی می تواند پیش روی کودک قرار بگیرد. به خصوص در شرایطی که مادر ازدواج مجدد کرده و بازگشت به کنار او نیز مشکلات خاص خود را داراست. در چنین شرایطی قانون با توجه به مصلحت کودک ترتیبات خاصی را برای حضانت فرزند پس از فوت پدر در نظر گرفته است. در ادامه با ما همراه باشید.

نگاهی به قوانین حضانت فرزند

به موجب قوانین ایران حضانت فرزند دختر تا سن 7 سالگی با مادر و پس از رسیدن به سن 7 سالگی با پدر می باشد. حضانت پدر تا سن 9 سالگی دختر ادامه دارد و با رسیدن دختران به سن بلوغ و پس از 9 سالگی می توانند یکی از والدین را برای زندگی کنار او، انتخاب نمایند.

حضانت فرزند پسر تا سن 7 سالگی با مادر می باشد و پس از رسیدن به سن 7 سالگی تا سن 15 سالگی با پدر است. پسران پس از رسیدن به سن 15 سالگی که سن بلوغ آنهاست می توانند انتخاب کنند که کنار کدام یک از والدین خود زندگی کنند.

توجه داشته باشید که با توجه مصلحت کودک و اوضاع و شرایط موجود امکان سلب تغییر حضانت کودک و یا سلب حضانت او وجود دارد. هرگاه یکی از والدین، نزدیکان، خویشاوندان و یا مقام قضایی حوزه ی زندگی کودک متوجه هرگونه بدرفتاری، عدم مراقبت، انحطاط اخلاقی والد سرپرست کودک شوند می توانند تقاضای سلب حضانت کودک را مطرح نمایند.

از نظر قوانین ایران که برگرفته از احکام شرعی اسلام می باشد، ولایت فرزند با پدر و جد پدری می باشد. آنها به عنوان ولی قهری کودک شناخته می شوند. لازم به ذکر است که ولایت موضوعی متفاوت و جداگانه با حضانت می باشد و قابل سلب و همچنین قابل انتقال به غیر نیست. بر این اساس در صورت فوت پدر، ولایت کودک با جد پدری او خواهد بود و به موجب آن می تواند در زمینه ی امور مالی کودک تصمیم گیری نماید. ضمن اینکه ازدواج فرزند دختر منوط به اجازه ی پدر و در صورت فوت او با جد پدری خواهد بود.

حضانت فرزند پس از فوت پدر

بر اساس ماده ی 1171  قانون مدنی، در صورت فوت یکی از واادین، حضانت کودک با هر کدام که زنده است، خواهد بود. هر چند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد .بدین ترتیب به موجب قانون ایران پس از فوت پدر حضانت فرزند با مادر است.

فراموش نکنید که نگهداری و مراقب از فرزند و به اصطلاح حضانت او جزء حقوق و تکالیف مشترک والدین شناخته می شود و این حق در هر شرایطی پابرجاست. حضانت کودک شامل نگهداری و مراقب تمام و کمال از کودک می باشد . متذکر می شویم که در این میان تصمیم گیری در زمینه ی امور مالی کودک در طول دوران حضانت مادر بر عهده ی جد پدری قرار دارد. در صورتی که جد پدری فوت شده بود و یا در دسترس نبود، امور مالی کودک با قیم او می باشد که توسط دادگاه انتخاب شده است.

اما سؤال مهمی که در این میان مطرح می گردد عدم صلاحیت اخلاقی مادر و یا ازدواج مجدد او در زمان حضانت فرزند پس از فوت پدر می باشد. در چنین شرایطی جد پدری یا قیم کودک می تواند دادخواستی در این رابطه به دادگاه ارائه دهد و ادله و مدارک مورد نیاز را به آن ضمیمه کند. در صورتی که انحطاط اخلاقی مادر برای دادگاه احراز شود و یا ثابت گردد که زندگی در کنار ناپدری به مصلحت کودک نیست و یا صدمات جانی و روانی برای کودک به همراه دارد، می توان سلب حضانت مادر را خواستار گردید.

در چنین شرایطی حضانت فرزند پس از فوت پدر با مادر نخواهد بود و با دستور دادگاه به قیم یا جد پدری او واگذای می گردد.

مسأله ی مهمی که در این رابطه وجود دارد رویه های قضایی موجود در دادگاه های کشور می باشد. بر اساس رویه ی فعلی دادگاه ها، حضانت فرزند پس از فوت پدر با مادر است، حتی در شرایطی که ازدواج مجدد کرده باشد. متذکر می شویم چنانچه در دوران حیات پدر از مادر سلب حضانت شده باشد و یا هر تصمیم دیگری در این زمیه اتخاذ گردیده باشد مانع از حضانت مادر نخواهد بود.

قیم کیست؟

قیم فردیست که امور مالی کودک را به عهده دارد  قیمومیت به معنای سرپرستی کودک می باشد فرد قیم توسط دادگاه انتخاب می شود. قیم موضوعی جداگانه از حضانت است و در تضاد با آن قرار ندارد. قیم می تواند در اموال منقول و غیرمنقول کودک تصرفات لازم را نموده و تمامی امور و حقوق مالی کودک را عهده دار می گردد. حضانت فرزند پس از فوت پدر با هر شخصی که انتخاب شود، تضادی با نصب قیم ندارد و هر یک از ساز و کاری جداگانه برخوردار می باشد. ضمن اینکه وظایف قیم با وظایف حضانت متفاوت است.

3 نکته ی مهم در رابطه با حضانت فرزند پس از فوت پدر

• به طور کلی حضانت فرزند پس از فوت پدر با مادر می باشد و در صورت فوت مادر، حضانت کودک با جد پدری کودک خواهد بود.
• در طول دوران حضانت مادر، وظیفه ای مبنی بر زندگی در کنار جد پدری و به طور کلی خانواده ی پدری فرزند برای مادر وجود ندارد و نمی توان او را به این کار اجبار نمود.
• مادر علی رغم حضانت فرزند پس از فوت پدر می تواند مجددا ازدواج کند.

حضانت فرزند پس از فوت پدر از دیدگاه وکیل خانواده

حفظ بنیان خانواده و توجه به مصلحت اعضای آن از مهم ترین رویکرد هاییست که قانونگذار ایران به آن پرداخته است و اهمیت بسیار زیادی برای آن قائل می باشد. موضوع حضانت فرزند پس از فوت پدر همواره محل چالش ها و سوالات بی شماری بوده و به دلیل حساسیت بالای موضوع رسیدگی هایی تخصصی تر را می طلبد. از این رو بهتر و بیشتر می توان به حضور وکیل خانواده در چنین پرونده هایی پی برد.

وکیل خانواده یکی از تخصص های حوزه ی وکالت است که به صورت متمرکز به دعاوی امور خانواده می پردازد و با تسلط بر قوانین این حوزه می تواند روند دادرسی پرونده های این حوزه را تسریع بخشد.

دکتر زهره وند با سال ها پژوهش و مطالعات مستمر و فعالیت متمادی در عرصه ی وکالت امور خانواده از سوابقی درخشان در این حوزه برخوردار می باشد و با تکیه بر دانش و تجارب ارزنده ی خود می تواند بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. دفتر حقوقی دکتر زهره وند در شمیرانات تهران واقع گردیده و با تیمی از وکلای توانمند و باتجربه در زمینه ی دعاوی خانواده آماده ی ارائه ی کلیه ی خدمات حقوقی به شما هموطنان عزیز در داخل و خارج ایران می باشد.